Tersane Mandaları

Tersane Mandaları 

Tersane havuzlarına gemi alınınca, havuzların suyu, makinelerle değil, gayet büyük bostan dolaplarıyla boşaltılırdı; havuzların yanı başında bulunan bu dolaplara da “havuz dolabı” adı verilirdi ve dolaplara mandalar koşulurdu. Dolaplara da kadimden beri Kürt neferler nezaret ederdi, bunlara “mandacı”, ağalarına da “manda ağası” denilirdi. 

Türkiye’de mükellefiyet-i askeriyenin kabulünden çok sonraları dahi tersanede bu dolaplar ve mandalar kullanılmıştır. Vatandaşlara askerlik mükellefiyetinin kabulünden sonra, kurası tersaneye düşen efrattan bedel verecekler için, para bedeli yerine mandalı bedel kabul edilmişti; yani askerliğini bahriyede yapacak olan bedelliler, kendi yerlerine havuz dolaplarına bir manda gönderirlerdi. 

Sahibinin yerine hizmet müddetini dolduran mandaların boynuzları yaldızlanır, terhis kâğıtları da sırmalı kordonlarla boynuzlarının arasına asılır, sahibine merasimle teslim edilir, kasabasında, köyünde de, davul zurnalı bir merasimle karşılanırdı... 

Ateş istidası “Feryadı gökyüzünü tuttu” denildiği gibi, görülen haksızlık ve zulümden bizzat padişaha şikâyet edebilmek için, huzura çıkamayanlar son bir çareye başvurmuşlardı. Padişahın sahil saraylardan birinde pencere önünde oturması gözlenir ve hemen bir kayıkla denize açılarak, içinde saman, talaş, hasır parçaları veya ziftli paçavralar bulunan bir kap baş üstüne konulup tutuşturulur; bu, “Padişahım, her taraftan gördüğüm haksızlık ve zulümle artık başımda ateş yanıyor. Son ümidim sendedir, sana sığınıyorum, fakat beni senin yanına sokmuyorlar!” demektir. 

Bunu gören padişah derhal şikâyetçiyi huzuruna getirtir, derdini dinleyerek icap eden emirleri verir. Ateş istidasının en parlak örneği, Naimâ Tarihi’nin dördüncü cildinde 1648 yılı (Hicri 1058) vakaları arasında kayıtlıdır ve Sultan İbrahim saltanatının son günlerine rastlar: 

Yedi tane İngiliz tüccar kalyonu, Galata önünde derya ortasında ak bayraklar çekip bütün mürettebatı güverte üzerine dizilir, başlarında birer bakraç zift yakıp bağrışmaya başlarlar. Derhal saraydan adam gönderilip dertlerinin ne olduğu sorulur. Meğer getirdikleri maldan evvela ticaret muahedesiyle tespit edilen yüzde üç yerine yüzde altı gümrük resmi alınmış. 

Sonra satın alınan takriben 15.000 kuruşluk mallarının bedeli ödenmediği gibi, gemi kaptanlarına limanı derhal terk etmeleri de emrolunmuş... 

“Bu mezalim üzerimizden ref buyurulsun yahut sefinelerimizle umumen ateşlere yanarız” demek isterlermiş. Bunu öğrenen Sultan İbrahim, hemen Çavuşbaşı Ağa’yı Sadrazam Hezarpare Ahmed Paşa’ya göndererek İngilizlere yapılan haksızlığı tamir ettirmiş.

Yorumlar

Yorum Gönder

Bu blogdaki popüler yayınlar

Nice Aşk Yitirdim Ben, Yitirmenin Ne Olduğunu Biliyorum

Kışkırtıcı bir bakışıyla çılgına döndüğüm, bir dudak büküşüyle ağulu acılar çektiğim, kahkahalarıyla şenlenip gözyaşlarıyla kederlendiğim, bir tanrıça katına çıkartıp tapındığım, kutsal mabetlerinin sunaklarına hayatımı bir adak gibi bırakmayı arzuladığım, memelerinde, kasıklarında, kalçalarında, bacaklannda, boyunlarında adanmış topraklarda dolaşan bir sofu gibi vecd içinde kendimden geçerek dolaştığım, ayaklarına kapandığım, göğüslerinde ağladığım, saçının bir teline halel gelmesin diye fütursuzca ölüme yürüyeceğimi hissettiğim, bazen öldürmeyi şiddetle istediğim, onda yok olup onla var olduğum, bana her defasında aşkı, acıyı, sevinci, hayatı ve ölümü yeniden öğreten kadınlar yitirdim ben. Kızıl bir kor gibi örslerine bıraktığım ruhumu bazen sert darbelerle, bazen yumuşak dokunuşlarla şekillendiren, benden bir başka ben yaratan, onun her şeyi, babası, oğlu, kardeşi, kocası, sevgilisi olduğum, onu her şeyim yaptığım, varlığıyla her şeyin tadını, kokusunu, görüntüsünü değiştiren, sırad...
Devamı

Bayrampaşa’da Yerleşim

Bayrampaşa’da yerleşim 1927 yılında başladı. Bulgaristan’ın Filibe şehrinden göç eden insanların yerleştiği yer olan Bayrampaşa’da Velibey (Demirkapı), Ferhatpaşa ve Cicoz çiftlikleri kuruldu. 1950’lerde Makedonya’dan ve 1960’lı yıllarda Yugoslavya’dan göç eden insanlara barınma imkanı tanıyan ilçe, vatan caddesinin yapımı sırasında istimlak edilen bölge halkının sağmalcılara taşınarak nüfus yoğunluğu yaşandı. Eski adı Sağmalcılar olan ilçede 4. Murad’ın Sadrazamlarından Bayram Paşa’nın burada bir çiftlik sahibi olmasından dolayı bayrampaşa adını aldı. 1970’li yıllarda hızla kentleşen ilçe, sanayi; yedek parça, otomobil tamiri, kalıpçılık, elektrik elektronik parça üretimi, hırdavat alet üretimi, plastik döküm, soğuk demir işlemesi, talaşlı üretim, tekstil gibi alanlara yöneldi. Tarihi eserler bakımından da gelişmiş olan Bayrampaşa’da yer alan Çevik Kuvvet Şube Müdürlüğü hizmet binası olarak ayrılan Maltepe Askeri Hastanesi, 1827’de yaptırıldı.  Ferhat Paşa çiftliği 20.yy. başlar...
Devamı

HAYALLER KURMAK

HAYALLER KURMAK  • Düşlerimiz gökyüzüne astığımız yıldızlardır, gecemizi aydınlatır.  Eğer hayallerimiz olmazsa hayatımızın da bir amacı olmaz. Amaçsız bir hayat, sona erdiğinde ağzımızda tat bırakmayan bir yiyeceğe, küle dönmüş bir gazete sayfasının rüzgârda savrulmuş haline benzer, elimizde bize ve insanlığa bir şey kalmaz.  “ İnsanın aklı kendisine sınırlamalar getirilmesinden nefret eder, ” diyen şair, yazar ve devlet adamı Joseph Addison (1672–1719) mutlu bir hayat için, gereken üç şeyi şöyle sıralıyor:  1. Yapacak bir iş.  2. Sevecek bir eş. 3. Gerçekleştirilebilecek bir düş.  Hayallerdir bizleri canlı kılan; yeni sulanmış çiçeklerin başlarını yukarı kaldırması gibi dimdik ayakta kalmamızı hayallerimiz sağlar. Yenilenme fırsatları sunar bize, yeni hedefler belirleme, bunlar için uğraş verme, çabalama, harekete geçme…  İvme kazandırır yaşamın durağanlığına. Amacımız için uğraşmanın mutluluğu tüm ruhumuza yayılır o an farkında olsak da, olmasak da...
Devamı